Thực trạng này bắt nguồn từ giai đoạn sơ khai của thị trường tiền mã hóa, khi các nhà sáng lập kiến tạo dự án với đầy ắp tâm huyết và hoài bão lớn lao. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất trên hành trình của họ lại đến từ việc phải đáp ứng kỳ vọng của người dùng về giá trị token. Ở thời kỳ đầu, một bộ phận không nhỏ nhà đầu tư chỉ tập trung vào biến động giá ngắn hạn để tìm kiếm lợi nhuận hoặc đưa ra những lời chỉ trích khi giá sụt giảm.
Điều này vô hình trung đã tạo nên một cộng đồng chủ yếu là những người nắm giữ token (holder) thay vì người dùng thực thụ. Đáng nói hơn, những nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm này lại chịu ảnh hưởng sâu sắc từ các KOL (người có sức ảnh hưởng) trên mạng xã hội, khiến họ dễ dàng rơi vào những cạm bẫy tâm lý.
Hệ quả tất yếu là khi một dự án có quá nhiều holder nhưng lại thiếu người dùng thực sự tạo ra doanh thu, họ sẽ không đủ tiềm lực tài chính để cung cấp thanh khoản cho tất cả. Thay vào đó, con đường phát triển bền vững đòi hỏi cộng đồng phải đồng hành, đóng góp vào việc tạo ra giá trị và doanh thu cho dự án trước khi có thể kỳ vọng vào lợi nhuận từ token.
Đọc thêm: Trump có kế hoạch "rải tiền" 2000 USD cho mỗi người, liệu thị trường Altcoin có sắp bùng nổ?
Dưới đây là danh sách tổng hợp các dự án đã phải đối mặt với sự thờ ơ của cộng đồng trong suốt thời gian qua. Vì danh sách có thể còn thiếu sót, Coin2140 rất mong nhận được những ý kiến đóng góp và đề xuất từ quý độc giả qua các kênh truyền thông chính thức của chúng tôi để nội dung được hoàn thiện hơn.
1/ Starknet (STRK)
Dự án Starknet (STRK) phải đối mặt với nhiều chỉ trích từ cộng đồng và bị cho là có những bước đi chậm hơn so với các đối thủ cạnh tranh chính. Các vấn đề này xuất phát từ cả cách thức triển khai dự án lẫn những lựa chọn về công nghệ cốt lõi.
Những lý do chính khiến Starknet đang bị bỏ rơi
Một trong những nguyên nhân lớn nhất gây ra làn sóng tiêu cực cho Starknet là đợt airdrop token STRK. Các điều kiện để nhận airdrop bị coi là vô lý và khắt khe, chẳng hạn như yêu cầu người dùng phải có tối thiểu 0.005 ETH trong ví tại một thời điểm nhất định. Điều này đã loại bỏ rất nhiều người dùng và "thợ săn airdrop" chân chính, tạo ra cảm giác bị bỏ rơi và đối xử không công bằng.
Can you imagine... @Starknet not airdropping $STRK to people who didn't have 0.005 ETH in their wallet even though they spent thousands of dollars doing their quests and providing liquidity 🤣🤣🤣
— migvy (@migvy_) February 14, 2024
Chaos is coming pic.twitter.com/1qMhQTFwDT
Một bài viết chế giễu STRK vì không airdrop cho những ai không có 0.005 ETH trong ví.
Bên cạnh đó, trải nghiệm người dùng trên mạng lưới Starknet trong giai đoạn đầu rất kém. Thời gian xác nhận giao dịch kéo dài từ 6 đến 15 phút, thậm chí hàng giờ cho các tác vụ phức tạp, là một rào cản lớn so với các giải pháp Layer 2 khác vốn chỉ mất vài phút hoặc vài giây. Sự chậm trễ này khiến việc sử dụng các ứng dụng phi tập trung (dApps) trên Starknet trở nên khó khăn và kém hấp dẫn.
Cơ cấu phân bổ token (tokenomics) của dự án cũng là một điểm gây tranh cãi lớn. Một tỷ lệ lớn token STRK được phân bổ cho đội ngũ phát triển và các nhà đầu tư ban đầu, với lịch trình mở khóa token ban đầu rất ngắn. Điều này dấy lên lo ngại về áp lực bán tháo và khả năng "xả" token ra thị trường, gây thiệt hại cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Mặc dù Starknet đã phải điều chỉnh lại lịch trình này trước sự phản đối của cộng đồng, nhưng ấn tượng xấu ban đầu vẫn còn tồn tại.
Cuối cùng có thể kể đến đó là hiệu suất giá của token STRK kể từ khi ra mắt đã gây thất vọng cho nhiều người. Việc giá liên tục sụt giảm đã khiến những nhà đầu tư và người dùng ủng hộ dự án từ sớm phải chịu thua lỗ, làm xói mòn niềm tin vào tiềm năng dài hạn của Starknet.
Giá trị hiện tại của token STRK đang giảm sâu và vẫn chưa có dấu hiệu bùng nổ trở lại. Biểu đồ: TradingView
2/ Aptos (APT)
Dù được kỳ vọng sẽ trở thành "kẻ hủy diệt Solana" với đội ngũ phát triển danh tiếng từ dự án Diem của Meta và nền tảng công nghệ hứa hẹn, Aptos (APT) dường như đang dần bị cộng đồng lãng quên và tụt lại phía sau trong cuộc đua blockchain Layer 1. Nguyên nhân chính không chỉ đến từ một yếu tố đơn lẻ mà là sự cộng hưởng của nhiều vấn đề từ kinh tế token, sự cố kỹ thuật cho đến việc không tạo dựng được sức hút hệ sinh thái.
Áp lực bán tháo và sự chỉ trích về Tokenomics
Một trong những lý do lớn nhất khiến niềm tin vào Aptos suy giảm đến từ mô hình kinh tế token (tokenomics) của dự án. Một tỷ lệ đáng kể tổng cung token APT được phân bổ cho đội ngũ phát triển, các nhà đầu tư ban đầu và quỹ của dự án. Lịch trình trả token (unlock) diễn ra đều đặn hàng tháng đã tạo ra một áp lực bán tháo liên tục và hữu hình lên thị trường.
Lịch trình mở khóa token của Aptos. Nguồn: Tokenomist
Cộng đồng lo ngại rằng những người trong cuộc, với lượng lớn token, sẽ liên tục bán ra để thu lợi nhuận, làm loãng giá trị và gây thiệt hại cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Sự thiếu minh bạch ban đầu và cơ chế phân bổ bị cho là quá tập trung vào "tay to" này đã dấy lên nhiều chỉ trích, khiến nhiều người cảm thấy dự án được thiết kế để làm giàu cho đội ngũ và các quỹ đầu tư mạo hiểm hơn là vì lợi ích chung của cộng đồng.
Hệ sinh thái non trẻ và sự cạnh tranh khốc liệt
Mặc dù sở hữu công nghệ và được hậu thuẫn lớn, lộ trình phát triển của Aptos đã không thể tạo ra một hệ sinh thái đủ sôi động và hấp dẫn để giữ chân người dùng cũng như nhà phát triển. So với các đối thủ cạnh tranh trực tiếp như Solana, Arbitrum hay Sui, hệ sinh thái ứng dụng phi tập trung (dApps) trên Aptos còn khá thưa thớt và chưa có những sản phẩm đột phá, mang tính dẫn dắt thị trường.
Dữ liệu của The Block cho thấy sự chiếm lĩnh thị trường của Ethereum, Solana và Bitcoin,... Aptos vẫn đang phát triển và tìm cho mình con đường riêng nhưng khá khó khăn để chen chân vào top 5.
Trong khi các blockchain khác liên tục tạo ra các "câu chuyện" thu hút dòng tiền và sự chú ý, như làn sóng memecoin trên Solana hay các dự án DeFi sáng tạo, Aptos lại tỏ ra khá mờ nhạt. Sự kết hợp giữa áp lực bán token, các vấn đề kỹ thuật và một hệ sinh thái thiếu sức sống đã khiến dự án dần mất đi sức hút ban đầu và bị các đối thủ bỏ lại phía sau trong cuộc đua giành thị phần và sự quan tâm của cộng đồng crypto.
Giá của token APT vẫn đang đi ngang khá lâu, đây cũng là dự án có lượng người nắm giữ rất nhiều ở thời điểm hiện tại. Biểu đồ: TradingView
3/ ZKsync (ZK)
Trái ngược với việc bị lãng quên hoàn toàn, dự án ZKsync (ZK) đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng niềm tin và sự quay lưng từ một bộ phận lớn cộng đồng, chủ yếu xuất phát từ đợt airdrop token gây tranh cãi gay gắt, làm lu mờ cả nền tảng công nghệ tiên phong và mục tiêu tương lai đầy tham vọng của dự án.
Nguyên nhân chính khiến ZKsync đánh mất thiện cảm trầm trọng là do sự kiện airdrop token ZK vào tháng 6 năm 2024. Thay vì tưởng thưởng cho những người dùng trung thành và các dự án đóng góp tích cực cho hệ sinh thái từ những ngày đầu, tiêu chí phân bổ của ZKsync bị chỉ trích là thiếu minh bạch và bất công.
Zksync has now lost more than 80% of their active users after their façade of an airdrop announcement.
— King.sol 🇶🇦 (@teddi_speaks) June 13, 2024
Zksync joining Stark, Sui, Sei as ghost chains. pic.twitter.com/L449MAOlHT
ZKsync từng bị đánh giá là chuỗi chết và đã mất 80% người dùng khi thông báo airdrop gây thất vọng.
Về mặt công nghệ, ZKsync vẫn là một trong những dự án Layer 2 hàng đầu với công nghệ ZK-Rollup, được xem là giải pháp tối ưu nhất cho việc mở rộng Ethereum trong dài hạn. Công nghệ của họ sử dụng "zero-knowledge proofs" (bằng chứng không kiến thức) để gộp hàng ngàn giao dịch lại và xác thực chúng trên Ethereum một cách hiệu quả, giúp giảm phí và tăng tốc độ xử lý mà không ảnh hưởng đến tính bảo mật.
Mục tiêu tương lai của ZKsync rất phù hợp với xu hướng của thị trường, thậm chí còn đi trước một bước. Họ hướng tới việc xây dựng một mạng lưới "siêu chuỗi" (Superchain) thông qua ZK Stack - một bộ công cụ cho phép các nhà phát triển tự tạo ra các blockchain riêng (gọi là Hyperchains) có khả năng tương tác liền mạch với nhau.
Meet ZK Stack 🧰: Your modular framework for building sovereign ZK-powered Hyperchains, based on Era’s open source code.
— ZKsync (∎, ∆) (@zksync) June 26, 2023
Last week, we shared an initial draft of the ZK Credo, a set of guiding principles for ZK tech and culture to reshape the internet. The ZK Stack is our… pic.twitter.com/joiXn23Syc
Tầm nhìn này tương tự như OP Stack của Optimism hay Polygon CDK, nhằm tạo ra một hệ sinh thái kết nối rộng lớn, có khả năng mở rộng vô hạn. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất của ZKsync hiện tại không nằm ở công nghệ hay tầm nhìn, mà là việc xây dựng lại niềm tin đã mất. Dù có lộ trình tham vọng và phù hợp, dự án sẽ khó có thể thu hút người dùng và nhà phát triển quay trở lại nếu không giải quyết được những vấn đề cốt lõi về quản trị và sự công bằng với cộng đồng của mình.
Biểu đồ ZK cho thấy một kịch bản quen thuộc của token sau airdrop, một đợt bán tháo mạnh ban đầu, sau đó bước vào giai đoạn đi ngang kéo dài. Hiện tại, giá đang bị nén trong một vùng tích lũy rõ rệt, phản ánh sự cân bằng tạm thời giữa lực mua và lực bán.
Vùng giá này được xác định với mức hỗ trợ quan trọng (sàn) tại khoảng $0.040 - $0.050 và mức kháng cự (trần) quanh $0.080 - $0.090. Giá hiện tại đang dao động ở nửa dưới của vùng này, gần mức hỗ trợ. Khối lượng giao dịch thấp trong suốt giai đoạn này xác nhận sự thiếu quyết đoán và chờ đợi của thị trường.
Tương lai của ZK phụ thuộc vào việc giá sẽ phá vỡ ra khỏi vùng đi ngang này theo hướng nào. Một cú bứt phá mạnh mẽ qua vùng kháng cự $0.090 với khối lượng lớn sẽ là tín hiệu tăng giá, mở ra tiềm năng cho một xu hướng tăng mới. Ngược lại, nếu giá phá vỡ xuống dưới vùng hỗ trợ $0.040, đây sẽ là một tín hiệu tiêu cực, có thể dẫn đến việc giá giảm sâu hơn.
ZK vẫn đang trong giai đoạn chờ đợi một chất xúc tác. Các nhà đầu tư nên quan sát chặt chẽ các mốc hỗ trợ và kháng cự để nắm bắt tín hiệu về xu hướng tiếp theo.
4/ dYdX Exchange (DYDX)
dYdX vốn được mệnh danh là người tiên phong trong lĩnh vực sàn giao dịch phái sinh phi tập trung (perp DEX) của thế giới DeFi. Tuy nhiên, một nghịch lý đã xảy ra trong cơn sốt perp DEX gần đây, trong khi các dự án mới nổi như Aster DEX hay Avantis có màn ra mắt đầy ấn tượng với token tăng giá hàng chục lần, thì DYDX, một "tượng đài", lại gần như đứng yên. Điều này đặt ra một câu hỏi lớn về tính bão hòa của dự án, ngay cả khi đang ở tâm điểm của xu hướng perp DEX vừa qua.
Dữ liệu của DefiLlama cho thấy TVL trên nền tảng của dYdX đã giảm rất nhiều từ năm 2021 trở đi.
Doanh thu của dYdX cũng đã giảm rất đáng kể cho thấy thị phần và tính chiếm hữu thị trường của dự án này đã không còn. Nguồn: DefiLlama
Biểu đồ giá của dYdX (DYDX) đang cho thấy một kịch bản tương tự các token ZK, APT và STRK, với một giai đoạn tích lũy đi ngang kéo dài mà chưa có dấu hiệu bứt phá. Dù vậy, việc khối lượng giao dịch vẫn được duy trì ổn định là một tín hiệu đáng chú ý, có thể là chỉ báo cho một đợt tăng trưởng tiềm năng trong tương lai.
Liệu có cơ hội nào cần được nắm bắt?
Có thể nói về mặt công nghệ của các dự án đã không còn giữ được lửa khi ra mắt phiên bản mới, hoặc các dự án cũng đã yên vị với tệp người dùng riêng của mình, vì vậy động lực tăng trưởng của những dự án cũ chỉ còn có thể liên quan đến marketing đường giá và vớt vát lại một chút sự hiện diện của mình trên thị trường. Và những dự án đó chúng ta cũng có thể kể tên như:
Zcash (ZEC)
Zcash (ZEC) là một dự án tiền điện tử tập trung vào quyền riêng tư và ẩn danh, được ra mắt vào tháng 10 năm 2016. Về cơ bản, Zcash được phát triển dựa trên mã nguồn của Bitcoin nhưng có thêm một lớp bảo mật quan trọng, cho phép người dùng lựa chọn giữa các giao dịch công khai và giao dịch riêng tư.
Điểm độc đáo cốt lõi của Zcash nằm ở công nghệ zk-SNARKs (Zero-Knowledge Succinct Non-Interactive Argument of Knowledge), một dạng bằng chứng không kiến thức. Công nghệ này cho phép xác thực các giao dịch mà không cần tiết lộ bất kỳ thông tin nhạy cảm nào như địa chỉ người gửi, người nhận và số tiền giao dịch.
Có thể xem Zcash là một trong những dự án lâu đời nhất thị trường tiền mã hóa và gần đây họ cũng không có cập nhật gì mới trên nền tảng của dự án.
Thế nhưng trong 24 giờ vừa qua giá token ZEC của dự án này đã bật tăng mạnh lên gần 4 lần so với khu vực giá từ tháng 8. Hành động này làm cộng đồng gợi nhớ đến một quy luật bất thành văn trong giới tiền mã hóa về những dự án bị ruồng bỏ và xem như đã chết nhưng một ngày đẹp trời token của họ lại bật tăng mạnh gây nhiều điều bất ngờ.
Thị trường tiền điện tử luôn ẩn chứa những cơ hội bất ngờ, và một trong những chiến lược đầu tư mạo hiểm nhưng tiềm năng lợi nhuận khổng lồ chính là tìm kiếm và đầu tư vào những dự án cũ, bị cộng đồng lãng quên. Câu chuyện tăng giá ngoạn mục của Zcash (ZEC) gần đây là một minh chứng điển hình cho tiềm năng "nhân nhiều lần tài khoản" từ những "viên ngọc ẩn" này.
Đọc thêm: Đồng sáng lập Tether dự đoán mọi loại tiền tệ sẽ trở thành stablecoin vào năm 2030
ZEC, một dự án tập trung vào quyền riêng tư đã ra mắt từ lâu, từng có một thời gian dài đi ngang và dường như bị lãng quên bởi dòng tiền liên tục đổ vào các xu hướng mới như DeFi, NFT hay meme coin. Tuy nhiên, khi câu chuyện về quyền riêng tư trong giao dịch và sự quan tâm của các tổ chức đầu tư (đặc biệt là thông qua Grayscale Zcash Trust) quay trở lại, ZEC đã có một cú lội ngược dòng ấn tượng, mang lại lợi nhuận khổng lồ cho những ai đã kiên nhẫn nắm giữ.
Grayscale files for Privacy ETF…
— Nate Geraci (@NateGeraci) February 22, 2024
Index-based & would track cos involved in data security & protection, cybersecurity products & services incl blockchain-based technology solutions, etc.
Would also hold Grayscale Zcash Trust.
IMO, smart move for Grayscale to expand ETF lineup. pic.twitter.com/sS0cjDuh7U
Hiện tượng của ZEC không phải là duy nhất. Trong quá khứ, nhiều dự án từng bị coi là "zombie" (xác sống) như Solana (SOL) hay Cardano (ADA) cũng đã có những màn trở lại ngoạn mục sau thời gian dài im hơi lặng tiếng. Điểm chung của những sự hồi sinh này thường đến từ:
-
Nền tảng công nghệ vững chắc: Dù bị thị trường bỏ qua, đội ngũ phát triển vẫn âm thầm làm việc, cải tiến và xây dựng trên nền tảng cốt lõi.
-
Sự thay đổi của xu hướng thị trường: Một câu chuyện, một "narrative" mới xuất hiện và đột nhiên, công nghệ của dự án cũ lại trở nên phù hợp và được săn đón. Với ZEC, đó là nhu cầu về quyền riêng tư.
-
Cộng đồng trung thành: Vẫn còn một nhóm nhỏ những người tin tưởng và tiếp tục hỗ trợ dự án trong những giai đoạn khó khăn nhất.
-
Sự quan tâm của "tay to": Khi các quỹ đầu tư hoặc các nhà đầu tư có ảnh hưởng bắt đầu chú ý và tích lũy, nó có thể tạo ra một hiệu ứng bùng nổ.
Vậy, làm thế nào để tìm kiếm những cơ hội tương tự ZEC?
Việc "săn lùng" các dự án cũ đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức sâu, sự kiên nhẫn và khả năng chấp nhận rủi ro cao. Thay vì chạy theo đám đông, họ cần phải tự mình nghiên cứu, đánh giá các yếu tố như: hoạt động của đội ngũ phát triển trên các nền tảng như Github, lộ trình phát triển (roadmap) có còn được cập nhật, và tiềm năng ứng dụng của công nghệ trong tương lai.
Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng đây là một chiến lược đầu tư cực kỳ rủi ro. Phần lớn các dự án bị lãng quên sẽ không bao giờ quay trở lại và có thể dẫn đến mất toàn bộ vốn đầu tư. Nhưng đối với những nhà đầu tư dám mạo hiểm và có khả năng nhìn ra giá trị tiềm ẩn mà người khác bỏ qua, phần thưởng có thể vô cùng xứng đáng, giống như những gì những người tin tưởng vào ZEC đã nhận được.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Nội dung được trình bày trong bài viết này này chỉ mang tính chất thông tin và không được hiểu là một lời chào mời, khuyến nghị, chứng thực hay lời khuyên đầu tư để mua hoặc bán bất kỳ tài sản kỹ thuật số nào. Mọi phân tích đều dựa trên các giả định và quan điểm chủ quan tại thời điểm viết, có thể thay đổi mà không cần báo trước.
Thị trường tiền điện tử vốn có tính đầu cơ và biến động cực kỳ cao. Việc đầu tư vào lĩnh vực này tiềm ẩn những rủi ro đáng kể, bao gồm nhưng không giới hạn ở rủi ro thị trường, rủi ro thanh khoản, rủi ro pháp lý và rủi ro công nghệ. Hiệu suất trong quá khứ không đảm bảo cho kết quả trong tương lai. Nhà đầu tư phải tự nhận thức được rằng mình có thể mất một phần hoặc toàn bộ số vốn đã đầu tư.
Trước khi đưa ra bất kỳ quyết định đầu tư nào, bạn nên tiến hành thẩm định sâu sắc và tham vấn với các chuyên gia tài chính, pháp lý và thuế độc lập để đánh giá mức độ phù hợp với hoàn cảnh và khẩu vị rủi ro của bản thân. Người viết và nền tảng này sẽ không chịu bất kỳ trách nhiệm pháp lý nào đối với các quyết định được đưa ra dựa trên thông tin được cung cấp.
